Mandatory Credit: Photo by Imagine China/Shutterstock (8959650i)
นับวันแนวโน้มทิศทางธุรกิจทั่วโลกหันมาลดการพึ่งพาแรงงานคน มาเริ่มสร้างบริการ Smart Shop มากขึ้น ดังจะเห็นได้จากแนวคิด “The Unmanned Store หรือร้านค้าอัจฉริยะไร้พนักงาน” ที่นำเทคโนโลยีเชื่อมต่อประสบการณ์การช้อปปิ้งระหว่างโลกออฟไลน์และดิจิทัลเข้าด้วยกัน เพื่อสร้างประสบการณ์ไร้รอยต่อแบบ “Seamless Experience”
Mandatory Credit: Photo by Shutterstock (9331058d)
นับตั้งแต่ 3 ปีก่อนที่ “Amazon” เจ้าตลาดอีคอมเมิร์ซจากสหรัฐ บุกเบิกโมเดล “Amazon go” ที่ใช้ระบบ AI และ Machine-Learning ให้ลูกค้าหยิบของที่ต้องการ แล้วสามารถเดินออกจากร้านได้เลย โดยจะมีการแจ้งเตือนให้ยืนยันชำระเงินผ่านแอพพลิเคชั่นทันทีที่เดินออกจากร้าน
ไม่เพียงแต่ในฝั่งสหรัฐ เทรนด์ร้านค้าไร้พนักงานในประเทศจีน กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วเช่นกัน ด้วยความพร้อมของระบบการชำระเงินออนไลน์อย่าง “We Chat” และ “AliPay” เกิดเป็นโมเดล “Tao Cafe” ร้านกาแฟไร้แคชเชียร์ “Futuremart” ร้านค้าสะดวกซื้ออัจฉริยะ 24 ชั่วโมง “Hema” ซูเปอร์มาร์เก็ตอัจฉริยะ ที่ใช้วิธีการชำระเงินผ่านตู้อัตโนมัติแทน
Mandatory Credit: Photo by Imagine China/Shutterstock (8928745h)
ล่าสุดอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ JD.com เปิดตัว “JDX” ร้านสะดวกซื้ออัจฉริยะ ที่ลูกค้าต้องบริการตัวเองทุกขั้นตอนเช่นกัน ตั้งแต่การซื้อ ชำระเงินค่าสินค้าผ่านสมาร์ทโฟนที่ผูกไว้กับ e-Wallet และหยิบสินค้าใส่ถุงเอง
ขณะที่ ประเทศไทย ทราบกันดีว่าเรากำลังมุ่งหน้าไปสู่ สังคมไร้เงินสด (Cashless Society) ทำให้ธุรกิจร้านค้าต้องมีระบบ Payment รูปแบบต่างๆ เพื่อรองรับการชำระเงินได้อย่างสะดวกและปลอดภัยมากที่สุด รวมไปถึงการพัฒนาระบบ ร้านค้าอัจฉริยะไร้พนักงาน แนวโน้มที่ธุรกิจไม่อาจมองข้ามได้
ลองมาดูกันว่า ตอนนี้มีธุรกิจอะไรบ้างที่เริ่มนำระบบและทดสอบ ร้านค้าอัจฉริยะไร้พนักงาน กันแล้ว
Sasin Scan N’Go Powered by SCB
เริ่มกันที่ร้านค้าอัจฉริยะแห่งแรกประเทศไทย “Sasin Scan N’Go Powered by SCB” ที่พัฒนาโดย ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB) และ “สถาบันบัณฑิตบริหารธุรกิจ ศศินทร์ แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” ภายใต้โครงการ “Sasin School of Management for a Digital World” ที่นำเทคโนโลยีเข้าไปใช้ในส่วนต่างๆ ของมหาวิทยาลัย สร้างความรู้-ความเข้าใจด้านเทคโนโลยี และนวัตกรรมการเงินรูปแบบใหม่ รวมถึงสร้างพฤติกรรมการใช้จ่ายแบบไร้เงินสด เพื่อให้เกิดเป็นต้นแบบของการสร้าง Digital Ecosystem ที่ใช้งานจริง
นอกจากจำหน่ายของที่ระลึกแล้ว “Sasin Scan N’Go Powered by SCB” ยังเป็น “ห้องทดลอง” และ “ห้องปฏิบัติการจริง” สำหรับนิสิตปัจจุบัน นิสิตเก่า คณาจารย์ และบุคลากรของศศินทร์ ที่จะได้เรียนรู้เทคโนโลยีด้านทางการเงิน รวมถึงนวัตกรรมการเงินรูปแบบใหม่ๆ ได้อย่างทันต่อโลก โดยจะการติดตามดูผลตอบรับจากการใช้งานอีกด้วย
สำหรับขั้นตอนการใช้บริการร้าน “Sasin Scan N’Go Powered by SCB”
1. เปิด QR code ที่อยู่ในแอพพลิเคชั่น Sasin สแกนที่ทางเข้าเพื่อยืนยันตัวตน หากไม่มีสามารถสแกน QR Code ลงทะเบียนเพื่อเข้าใช้บริการ
2. เลือกสินค้าที่ต้องการ
3. นำสินค้ามาวางที่เครื่องรับชำระเงิน เพื่อสแกน
4. เลือกวิธีชำระเงิน (QR code, บัตรเครดิต, Ali Pay)
5. นำสินค้าใส่ถุงและออกจากร้าน
AIS digit ALL SHOP
ฝั่งโอเปอร์เรเตอร์เบอร์ 1 อย่าง AIS ได้พัฒนา “AIS digit ALL SHOP” ร้านค้าอัจริยะที่นำหุ่นยนต์และเครื่องบริการอัตโนมัติเข้ามาใช้แทนพนักงาน เพื่อให้บริการลูกค้า ที่ชั้น 2 ภายในศูนย์การค้าเซ็นทรัล ภูเก็ต ฟลอเรสต้า จังหวัดภูเก็ต ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์คนรุ่นใหม่และสร้างความสะดวกสบายให้ผู้ใช้มากยิ่งขึ้น รวมไปถึงแก้ Pain point ของลูกค้าที่เมื่อเข้ามาที่ร้านแล้ว ต้องเสียเวลารอคิวเพื่อรับบริการจากพนักงาน ให้สามารถทำทุกขั้นตอนได้โดยตัวเอง
เริ่มตั้งแต่เข้ามาที่ร้าน จะพบกับ “หุ่นยนต์ลิซ่า” DIGIT PERSONAL ASSISTANT ที่ทำหน้าที่เป็นไกด์ให้คำแนะนำข้อมูลพื้นฐาน และพาไปยังจุดบริการต่างๆ ที่มีเครื่องอัตโนมัติที่ใช้ในการซื้อ และจ่าย โดยไม่ต้องใช้เงินสด เพียงกด กด กด แล้วก็รับสินค้าได้เลย โดยทางร้านแบ่งไว้ 4 โซน ดังนี้
DIGIT ORDER บริการหน้าจอสั่งซื้อ และทำบริการด้วยตนเอง, DIGIT VENDING บริการตู้ซื้ออัตโนมัติ รับสินค้าได้ทันที, DIGIT CAFÉ โซนคาเฟ่ดิจิทัล จำหน่ายอาหารว่างและเครื่องดื่มผ่าน SMART COFFEE MACHINE และ RABBIT LINE PAY VENDING และ DIGIT INNOVATION โซนจัดแสดงและให้ความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีใหม่ที่กำลังจะมาถึง
ทั้งนี้ AIS จะใช้สาขานี้ในการนำร่องเพื่อศึกษาการใช้งานจริง ก่อนจะเริ่มผสมผสานนวัตกรรมต่างๆ เข้าไปเพื่อให้ AIS SHOP ทั้ง 163 สาขาทั่วประเทศ ตอบโจทย์ลูกค้าให้ได้มากที่สุด
7-11 สาขา True Digital Park
หลังจากที่เปิดตัวร้านค้าอัจฉริยะในต่างประเทศไปแล้ว 7-11 ในไทยเองก็กำลังพัฒนาระบบนี้ด้วยเช่นกัน ที่ “7-11 สาขา True Digital Park” เริ่มนำเทคโนโลยี Facial Biometric Identification อย่างเทคโนโลยีการสแกนใบหน้า Face Recognition มาช่วยให้ซื้อสินค้าภายในร้านสะดวกมากขึ้น
โดยเบื้องต้นผู้ใช้จะต้องเป็นสมาชิก All member ก่อน จึงจะสามารถลงทะเบียนจดจำใบหน้าได้ และเมื่อมาถึงหน้าร้าน ที่หน้าจอ Dynamic Greeting ที่มีเทคโนโลยี AI จะทักทายชื่อผู้ใช้ จากนั้นก็เข้าไปช้อปปิ้งและจ่ายเงินด้วยตนเอง (Self Service) ไม่ต้องรอจ่ายกับพนักงาน ด้วยการสแกนบาร์โค้ดสินค้าและจ่ายเงินผ่าน All Member เมื่อซื้อเสร็จแล้วนำสินค้าออกนอกร้านได้เลย
ในระยะแรกเป็นการทดสอบระบบจดจำใบหน้าและนำรายการสินค้าเข้าสู่ Data Base ก่อนจะเริ่มเก็บข้อมูลพฤติกรรมการซื้อสินค้าของลูกค้าเอาไว้ เพื่อเชื่อมโยงไปสู่การนำ Big Data มาใช้ทำโปรโมชั่นพิเศษเฉพาะบุคคลในอนาคต เช่น สินค้าที่ซื้อเป็นประจำ
“His & Her Smart Shop”
“เครือสหพัฒน์” มุ่งทำร้านค้าอัจฉริยะไร้พนักงานแล้วเช่นกัน กับร้าน “His & Her Smart Shop” ที่ได้ร่วมกับ ทรูบิสิเนส บริษัทในเครือ ทรู คอร์ปอเรชั่น ซุ่มพัฒนาและทดลองกับร้านค้าภายในองค์กร ก่อนจะนำมาเปิดตัวภายในงานสหกรุ๊ปแฟร์ ครั้งที่ 23 ที่ไบเทคบางนา เพื่อทดลองกับบุคคลภายนอกเป็นครั้งแรก และเมื่อจบงานจะนำไปไว้ที่บริษัท ไอซีซี อินเตอร์เนชั่นเเนล จำกัด (มหาชน) พระราม 3
His & Her Smart Shop นำใช้เทคโนโลยี RFID (Radio Frequency Identification) หรือ Face Recognition หรือระบบจดจำใบหน้ามาใช้ ตั้งแต่ขั้นตอนการลงทะเบียนใบหน้า เช็คอินที่ประตูเข้าร้าน สแกนซื้อสินค้า และออกจากร้าน
นอกจากนี้ยังมีการนำระบบ Smart tag ที่ช่วยอ่านป้ายราคาแบบอัตโนมัติ ทำให้ผู้ใช้ไม่ต้องหยิบสินค้าออกมาสแกนทีละชิ้น แต่สามารถวางทั้งตระกร้าได้เลย พร้อมทั้งแสดงรายการสินค้าและยอดชำระ โดยผู้ใช้สามารถเลือกจ่ายได้ทั้งเงินสด และ QR Payment.
แม้ว่าในตอนนี้จะเป็นเพียงแค่การทดสอบและเปิดให้ใช้ในบางพื้นที่เท่านั้น แต่น่าสนใจว่า หากมีการเปิดให้ใช้งานในวงกว้างแล้ว ผู้ใช้งานในไทยจะให้การตอบรับกับกระแสร้านค้าไร้พนักงานนี้มากน้อยแค่ไหน คงต้องติดตามกันต่อไป.