เมื่อครั้งวิกฤติต้มยำกุ้งปี 2540 เรียกได้ว่าสร้างความ “รุนแรง” อย่างมากแล้ว แต่การแพร่ระบาดของโควิด-19 ในครั้งนี้กลับ “หนัก” และ “สาหัส” ยิ่งกว่า เพราะเป็นวิกฤติที่สร้างการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบมากมายกับทุกวงการอาชีพ และทุกธุรกิจ แม้แต่อาชีพที่เรียกได้ว่ามั่นคง รายได้ดี และเป็นที่ต้องการของตลาดอย่างนักบินยังได้รับผลกระทบสาหัส บ้างถูกลดวันทำงาน บ้างก็ถูกลดเงินเดือน ขณะที่บางสายการบินและธุรกิจที่ทนแบกรับรายจ่ายไม่ไหวก็ต้องปิดกิจการ จนหลายคนต้องตกงานแบบไม่ทันตั้งตัว
เมื่อโลกของการทำงานเปลี่ยนไปและไม่เหมือนเดิม ส่งผลให้หลายอาชีพที่ตอนนี้แม้จะยังมั่นคงและสร้างรายได้ดี คงนิ่งนอนใจไม่ได้ ทำให้หลายคนเริ่มมองหา “อาชีพทางเลือก” เพื่อรับมือกับการทำงานรูปแบบใหม่ รวมถึงความไม่แน่นอนที่นับวันจะถาโถมเข้ามาเพิ่มขึ้นและรวดเร็วขึ้นทุกวัน ซึ่งล่าสุด SCB EIC ได้ทำการวิเคราะห์มหภาคประกอบกับการ web-scraping ข้อมูลจากเว็บไซต์ Fastwork.co พบว่า หนึ่งในอาชีพทางเลือกที่เป็นเทรนด์มาแรงในยุคโควิด-19 ก็คือ ฟรีแลนซ์ออนไลน์
“ฟรีแลนซ์ออนไลน์” เทรนด์ใหม่มาแรง เติบโตสวนกระแสการจ้างงานที่ลดลง
เมื่อพูดถึง “อาชีพคนทำงานอิสระ” หรือ “ฟรีแลนซ์” จัดได้ว่าเป็นอาชีพที่ได้รับความสนใจมากขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะงานในกลุ่มอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ ซึ่งประกอบด้วยบริการด้านศิลปะ ความบันเทิงและสันทนาการ ไอที วิทยาศาสตร์ และบริการวิชาชีพต่างๆ เพราะเป็นอาชีพที่สามารถจัดสรรเวลาได้เอง และมีอิสระมากกว่าการเป็นลูกจ้างประจำ ซึ่งจากการสำรวจข้อมูลล่าสุดบ่งชี้ว่ามีอัตราการ เติบโตสูง แม้การจ้างงานภาพรวมจะลดลง
จากการสำรวจภาวะการทำงานของประชากรโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า ณ ไตรมาสที่ 1 ปี 2563 อาชีพคนทำงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ ในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ มีจำนวนอยู่ที่ 1.3 แสนคน แม้จะมีสัดส่วนต่อการจ้างงานรวมไม่มากเพียง 0.3% ต่อการจ้างงานทั้งหมด แต่ถือว่าเป็นกลุ่มที่มีอัตราการเติบโตที่สูงต่อเนื่อง โดยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา แรงงานกลุ่มนี้มีจำนวนเพิ่มขึ้นถึง 29.9% ต่อปี ขณะที่จำนวนผู้มีงานทำในภาพรวมกลับลดลง -0.2% ต่อปี
ขณะที่ Fastwork.co หนึ่งในเว็บไซต์ยอดนิยมสำหรับการหางานฟรีแลนซ์ออนไลน์ในไทย พบว่า ฟรีแลนซ์ที่ลงทะเบียนกับ Fastwork.co มีจำนวนเพิ่มขึ้นต่อเนื่องตลอด 5 ปีที่ผ่านมา โดยปัจจุบันมีผู้ใช้งานกว่า 5.7k หรือประมาณ 57,000 คน เฉพาะในช่วงครึ่งปีแรกของปี 2563 มีจำนวนฟรีแลนซ์บนเว็บไซต์ ณ สิ้นเดือนมิถุนายนปี 2563 เพิ่มขึ้น 1,241 คน จาก ณ สิ้นปี 2562 ที่มีจำนวน 4,390 คน หรือคิดเป็นจำนวนผู้ลงทะเบียนใหม่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 621 คนต่อไตรมาส สูงกว่า 2.3 เท่าเมื่อเทียบกับในช่วงปี 2559-2562 ที่จำนวนลงทะเบียนใหม่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 271 คนต่อไตรมาส (ที่ผ่านมาจำนวนฟรีแลนซ์เพิ่มมากที่สุดต่อไตรมาสอยู่ที่ 351 คน)
เหตุผลสำคัญที่ทำให้อาชีพฟรีแลนซ์ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วนี้ น่าจะเป็นผลมาจากวิกฤติเศรษฐกิจ COVID-19 ที่กระทบกับรายได้จากการทำงานในวงกว้างทั้งการลดชั่วโมงทำงาน การลดค่าแรง และการเลิกจ้าง แรงงานส่วนหนึ่งจึงหันมารับงานฟรีแลนซ์เพื่อเป็นทางเลือกในการหารายได้เสริมหรือทดแทนงานที่ถูกกระทบ ประกอบกับในช่วงที่มีมาตรการปิดเมืองผู้มีงานประจำบางส่วนอาจมีเวลาว่างมากขึ้นจากชั่วโมงทำงานที่ลดลงรวมทั้งเวลาการเดินทางไป-กลับจากที่ทำงานที่ลดลง เปิดโอกาสให้คนกลุ่มนี้มีเวลาในการรับงานฟรีแลนซ์เป็นรายได้เสริมเพิ่มขึ้น
นอกจากนี้ จากข้อมูล Fastwork.co ยังพบว่า ผู้ใช้งานกว่า 57,000 คน มาจากหลากหลายจังหวัดโดยครอบคลุม 77 จังหวัดทั่วประเทศ แต่ส่วนใหญ่ยังอยู่ในกรุงเทพมหานคร (47.3%) และ 58.9% ของฟรีแลนซ์มีงานประจำทำ โดยในปัจจุบันมีการประกาศรับงานบน Fastwork.co ทั้งหมด 9,054 โพสต์ และจากผู้ที่ระบุประสบการณ์ทำงานทั้งหมด พบว่า 46.5% มีความรู้ด้านออกแบบกราฟฟิก 14.3% งานเขียนและแปลภาษา 11.2% ถ่ายภาพและวิดีโอ 9.1% การตลาดและโฆษณา 8.6% ออกแบบเว็บไซต์และเขียนโปรแกรม 6.9% ที่ปรึกษาและแนะนำ 3.3% มีความสามาถในการจัดการร้านค้าออนไลน์
4 เคล็ดลับชนะใจได้งานฟรีแลนซ์แบบไม่ขาดมือ
แม้ว่าจะมีผู้สนใจรับงานฟรีแลนซ์เพื่อสร้างรายได้เสริมมากขึ้น แต่การแข่งขันในตลาดฟรีแลนซ์ถือว่าค่อนข้างสูง ดังนั้น แรงงานจึงจำเป็นต้องสร้างความ “น่าสนใจ” และ “ความประทับใจ” ตลอดจนการ “ตั้งราคา” ที่เหมาะสม เพื่อให้สามารถแข่งขันได้ โดยฟรีแลนซ์บน Fastwork.co ได้รับค่าจ้างเฉลี่ยต่อวันเริ่มต้นอยู่ที่ 329 บาทสำหรับ 1 ชิ้นงาน อีกทั้งฟรีแลนซ์ส่วนใหญ่มีค่ากลาง (Median) ของการได้งานอยู่ที่เพียง 7 ชิ้นงานเท่านั้น และกว่า 50.8% ของการประกาศรับจ้างงานทั้งหมดยังไม่เคยได้รับการว่าจ้าง
แต่อย่างไรก็ตาม จากการทดสอบทางสถิติบนข้อมูลของ Fastwork.co พบว่าฟรีแลนซ์ออนไลน์บางกลุ่มสามารถได้งานและมีค่าจ้างที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยได้ หากทำสิ่งต่อไปนี้
1.เขียนโปรไฟล์เลิศๆ ดึงความสนใจเบื้องต้นกับผู้พบเห็นให้ได้
ยอดการสอบถาม (inquiry) เป็นตัวชี้วัดความสนใจของลูกค้าต่อฟรีแลนซ์ออนไลน์อย่างมาก เพราะการที่ลูกค้าซักถามไปยังฟรีแลนซ์ถึงรายละเอียดของงาน และการกดถูกใจ (favorite) มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญต่อจำนวนงานและค่าจ้าง เพราะความสนใจที่มาก ย่อมหมายถึงการว่าจ้างที่มากตามไปด้วย ดังนั้น ฟรีแลนซ์ควรเขียนบรรยายสรรพคุณของตนเองในหน้าเว็บไซต์ให้ครบถ้วน ชัดเจน และมีความน่าสนใจเพื่อสร้างความสนใจแก่ผู้ว่าจ้าง อย่างไรก็ดี ความยาวของการเขียนประวัติ (วัดจากจำนวนคำที่ใช้) ไม่ได้มีผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการได้งานแต่อย่างใด ดังนั้น ฟรีแลนซ์ไม่จำเป็นต้องเขียนบรรยายตนเองจำนวนมาก แต่ควรสร้างความน่าสนใจด้วยการสร้างความแตกต่างจากรายอื่น ๆ
2.ตั้งราคาอย่างเหมาะสม
ราคาค่าบริการที่ฟรีแลนซ์ตั้งและปรากฏบนหน้าเว็บไซต์มีผลในเชิงลบต่อจำนวนงานที่ได้รับอย่างมีนัยสำคัญในทุกสายงาน หมายถึง งานราคาถูกจะได้รับจำนวนชิ้นงานมากกว่า เพราะที่ผ่านมาผู้ว่าจ้างจะให้ความสำคัญกับเรื่องของราคา นอกเหนือไปจากความน่าสนใจของโปรไฟล์ฟรีแลนซ์ อย่างไรก็ตาม สำหรับสายงาน ออกแบบกราฟิก (Graphic & Design), ออกแบบเว็บไซต์และเขียนโปรแกรม (Web & Programming) และงานเขียนและแปลภาษา (Writing & Translation) นั้น การมีวุฒิการศึกษาที่รองรับกับสายงานดังกล่าว (จบตรงสาย) จะมีความสามารถในการตั้งราคาได้สูงกว่าคนอื่น ๆ โดยเฉลี่ย
3.ตอบสนองรวดเร็ว
อีกตัวแปรที่มีผลกับการได้งานที่มากขึ้นคือ เวลาในการตอบลูกค้า (response time) ที่รวดเร็ว เหตุผลน่าจะมาจากการที่การค้นหาในโลกออนไลน์ที่มีตัวเลือกมากมาย คนจึงมักใช้เวลาในการค้นหาสั้น ดังนั้น ผู้ที่ตอบรับและให้รายละเอียดข้อมูลไปจนถึงการตกลงทางการค้าได้รวดเร็วจึงมีโอกาสในการหารายได้ออนไลน์มากกว่า
4.มีคะแนนรีวิวด้านการบริการที่ดี
คะแนนรีวิวที่ให้โดยผู้ว่าจ้างที่ปรากฏใน Fastwork.co มีหลายด้าน ได้แก่ ความเร็วในการตอบ การให้บริการ ฝีมือและความเชี่ยวชาญ และความคุ้มค่าของราคา โดยคะแนนรีวิวด้านที่มีผลเชิงบวกกับการได้งานมากที่สุดและมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ ด้านการให้บริการ ดังนั้น หากได้รับการว่าจ้าง ฟรีแลนซ์ควรสร้างความประทับใจแก่ลูกค้าเพื่อให้ได้รีวิวที่ดี ไม่ใช่เพียงการทำงานแล้วจบไปเท่านั้น อย่างไรก็ตาม คะแนนรีวิวไม่ได้ส่งผลต่อค่าจ้างอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้อาจเป็นเพราะราคาที่สมเหตุสมผลเป็นส่วนหนึ่งของการให้คะแนนจากลูกค้าด้วย
Photo Credit : NUMBER 24 – Authorized Shutterstock Partner in Thailand