“VUCA World” เป็นคำที่เราทุกคนได้ยินบ่อยขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา เป็นโลกที่เต็มไปด้วยความผันผวน ไม่แน่นอน ยากจะคาดเดา และมีความซับซ้อน ซึ่งการจะอยู่รอดใน VUCA World นั้น แค่ทักษะและองค์ความรู้แบบเดิมที่มีอยู่ อาจไม่พอแล้ว แล้วทักษะใดที่คนและผู้นำองค์กรจำเป็นต้องมีเพื่อรับมือกับโลกที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
มาฟังคำตอบเรื่องนี้กันชัดๆ จาก คุณโจ้ – ธนา เธียรอัจฉริยะ ประธานกรรมการ บริษัท เพอร์เพิล เวนเจอร์ส จำกัด ในงานครบรอบ 10 ปี เว็บไซต์ Brand Buffet กับหัวข้อ UNLOCK THE FUTURE : The 10 Phenomenon Years ปรากฎการณ์เขย่าโลกธุรกิจสู่โอกาสและความท้าทาย ในช่วง ทักษะที่สำคัญที่สุดที่มนุษย์ควรมีในยุคแห่ง VUCA
ความรู้และไม่รู้
เมื่อพูดถึงความรู้และไม่รู้ คุณธนา บอกว่า ปัจจุบันสามารถแบ่งออกเป็น 4 อย่างคือ 1.Known Knowns สิ่งที่เรารู้ว่าเรารู้ หรือเป็นความรู้และประสบการณ์ที่ผ่านมาของเรา เช่น ถ้าสร้างตึกแบบนี้ หากคำนวณผิด ตึกจะล้ม หรือยิงโฆษณาแบบนี้จะได้คนมาเท่าไหร่ ถึงคุ้ม เป็นต้น 2.Unknown Knowns เราไม่รู้ว่าตัวเองรู้อะไร หรือมีสิ่งที่รู้แต่อาจจะยังไม่รู้ลึก กระทั่งได้ทดลองทำ ก็จะรู้และเข้าใจว่าสามารถทำได้ 3.Known Unknows รู้ว่าตัวเองไม่รู้อะไร และ 4.Unknown Unknowns ไม่รู้ว่าเราไม่รู้อะไร
2 ทักษะสำคัญที่ต้องมี ในยุค VUCA World
จากความรู้และไม่รู้ 4 อย่างนี้ คุณธนาบอกว่า สิ่งที่น่ากลัวที่สุดคือ Unknown Unknown เพราะเหมือนเดินปิดตา ไม่เปิดรับสิ่งใหม่ๆ จนกลายเป็นน้ำเต็มแก้ว ซึ่งอาจจะทำให้ตัดสินใจผิดพลาดและเกิดปัญหาตามมาได้ โดยเฉพาะในโลกที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ดังนั้น นอกจากการปรับตัวให้เร็ว ไม่ยึดติดกับเรื่องเดิมๆ แล้ว ยังมีทักษะสำคัญ 2 อย่างที่คนและผู้นำองค์กรยุคนี้ต้องรีบเรียนรู้
1.Empathy Skill ทักษะความสามารถในการเข้าใจคนอื่น คือ การรู้ว่าลูกค้า ลูกน้องคิดและรู้สึกอย่างไร
Empathy คือ ความสามารถในการเข้าไป “นั่ง” อยู่ในใจคน ซึ่งนอกจากจะทำให้เราเข้าใจความรู้สึกของคนแล้ว ยังนำมาซึ่งวิธีคิดเชิงนวัตกรรมอย่าง Design Thinking ด้วย Empathy Skill จึงเป็นทักษะสำคัญในวันที่โลกมีความซับซ้อน และเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เพราะจะช่วยให้เราสามารถเข้าใจผู้อื่นอย่างลึกซึ้ง ซึ่งจะทำให้วิธีการดูแลและปฎิบัติต่อคนอื่นเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิงโดยสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เข้าใจทุกคนได้อย่างลึกซึ้งนั้น คุณธนา บอกว่า ต้องฟัง และเดินไปในที่ที่เราไม่คุ้นเพื่อให้ได้ข้อมูลจริงๆ
ขณะที่ผู้นำองค์กรจะมีทักษะนี้ได้อย่างไร? คุณธนาได้ยกตัวอย่าง “เนลสัน แมนเดลา” หนึ่งในผู้นำที่ยิ่งใหญ่และได้รับการยอมรับจากคนทั่วโลก โดยเขามีเคล็ดลับ 2 ข้อในการเข้าใจคน นั่นคือ เวลาประชุมจะนั่งเป็นวงกลม และจะพูดเป็นคนสุดท้ายเสมอ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเท่าเทียมกันของทุกคน และทำให้ได้รับฟังไอเดียครบทุกคน
2.Ability to Learn ความสามารถในการเรียนรู้
ไม่ว่ายุคใด ความสามารถในการเรียนรู้ มีความสำคัญมาก เพราะเป็นจุดที่ทำให้เราเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ตลอดเวลา รวมถึงกล้าที่จะทดลองทำอะไรใหม่ๆ ทำให้ในโลกที่ผันผวน และมีความรู้ใหม่ๆ เกิดขึ้นมากมาย “Ability to Learn” จึงเป็นทักษะสำคัญที่ขาดไม่ได้ของคนยุคนี้ เพราะหากยึดติดอยู่กับความรู้แบบเดิมๆ ย่อมไม่มีทางจะตามโลกทัน แต่คุณธนา ยอมรับว่า คนส่วนใหญ่ไม่มักจะติดอยู่ใน Comfort Zone เพราะกลัวความล้มเหลว ผิดพลาด แต่ความผิดพลาดนี่แหละจะทำให้เกิดการเรียนรู้อะไรใหม่ๆ จนเกิดประสบการณ์ที่จะนำไปสู่การตัดสินใจที่ถูกต้องมากขึ้น
คุณธนา ทิ้งท้ายว่า ทุกคนอยากเปลี่ยนโลก แต่ไม่เคยอยากเปลี่ยนตัวเอง เพราะการปรับเปลี่ยนตัวเองเป็นเรื่องยาก แต่หากอยากจะอยู่รอดในยุค VUCA World ทุกคนต้อง “ปรับ” และ “เปลี่ยน” ตัวเองให้มีทักษะเข้าใจคนอื่น และกล้าที่จะก้าวออกจาก Comfort Zone เพื่อที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อีกครั้ง ไม่เช่นนั้นแล้ว คุณอาจจะตามโลกไม่ทัน