มีคำชี้แนะมากมายเกี่ยวกับเรื่องการพาตัวเองให้ขึ้นไปยืนยันจุดสูงสุดของอาชีพหรือสายงานที่เราต้องการ แต่คุณคงเคยได้ยินว่าสิ่งที่ยากกว่าคือการรักษาตำแหน่งนั้นๆ ไว้ไม่ให้ใครมาแย่งชิงมันไป
Jack Ma เป็นหนึ่งคนที่ทำเรื่องนี้ได้ดี เขาเข้าใจจุดอ่อนของคนที่ประสบความสำเร็จที่มักเพลี่ยงพล้ำเพราะเหตุผลบางอย่าง โดยเขาได้ถ่ายทอดบทเรียนจากชีวิตจริงของตัวเองให้กับผู้กำกับภาพยนตร์ชาวจีน Feng Xiaogang ฟัง และแม้เขาจะไม่ได้เผยแพร่มันออกสู่โลกสาธารณะอย่างเป็นทางการด้วยตัวเอง แต่ Feng มองว่ามันมีประโยชน์และขอนำเรื่องราวที่ได้ฟังจาก Jack Ma มาเล่าต่อโดยเรียกมันว่า “4 อย่างที่ทำไม่ได้”‘ (4 cannots)
“มองไม่เห็น” (Cannot See)
เมื่อเรายิ่งใหญ่ขึ้นจากการประสบความสำเร็จ เรามักจะเสียความสามารถในการมองเห็นบุคคลตัวเล็กๆ ไปโดยปริยาย เช่นหากวันหนึ่งคุณได้กลายไปเป็นผู้กำกับหนังชื่อก้องโลก คุณอาจจะไม่เคยนึกถึงว่าที่โลกภายนอกนั่นยังมีผู้กำกับตัวเล็กๆ อีกมากมายที่ไม่มีผลงานโดดเด่นเป็นที่สนใจ ไม่ใช่เพราะคุณเพิกเฉยพวกเขา แต่คุณไม่เคยรับรู้ถึงการมีตัวตนของพวกเขาเลยต่างหาก เพราะคุณมองไม่เห็นพวกเขา
นี่คือปัญหาที่เกิดขึ้นในทุกธุรกิจ โดยเฉพาะวงการเทคโนโลยีที่มีสตาร์ทอัพไร้ชื่อเสียงแฝงกายเป็นเงาซ่อนเร้นอยู่มากมาย เหล่าคนที่มีความสามารถที่จะทำให้ธุรกิจคุณก้าวไปข้างหน้าหรือดิ่งลงเหวได้ในวันนึง การรับรู้ถึงการเกิดใหม่และมีอยู่ของพวกเขาสามารถทำให้ธุรกิจคุณไปข้างหน้าได้เมื่อเกิดการร่วมมือที่เหมาะสม แต่ปัญหาคือคนส่วนใหญ่ไม่แม้แต่จะก้มมอง เลยไม่เกิดแอ็คชั่นใดๆ ตามมา การแก้ปัญหาข้อนี้ง่ายมาก จับตาดูตลาดที่คุณอยู่อย่างใกล้ชิด คู่แข่งของคุณไม่ใช่แค่บริษัทใหญ่ๆ แต่ยังมีคนเล็กๆ อีกมากมาย ที่พร้อมจะยิ่งใหญ่ขึ้นมาสักวัน
“เคารพไม่เป็น” (Cannot respect)
ข้อที่สองเป็นเรื่องของกับดักอีโก้ เมื่อผ่านข้อแรกมาได้ คุณจะเริ่มรับรู้ถึงการมีตัวตนของผู้ประกอบการรายย่อยที่ไม่ใช่ดาวเด่น ไม่มีชื่อเสียง ไม่มีผลงาน และดูถูกพวกเขา ในแต่ละวงการเรามีคู่แข่งรอบตัวมากมาย แต่น่าแปลกที่เรากลับเลือกที่จะต่อสู้ด้วยแค่กับบางรายเท่านั้น ด้วยเหตุผลที่ว่าคู่แข่งรายที่เล็กกว่าเราไม่มีทางโค่นล้มเราได้ บางรายไม่มีพอร์ทงานเลยด้วยซ้ำ จะมาขย้ำคุณได้ยังไง นั่นเป็นความคิดที่ไม่ค่อยถูกนัก
Jack Ma เชื่อในข้อนี้เป็นอย่างดี เพราะครั้งหนึ่ง Alibaba ก็ไม่เคยอยู่ในสายตาของ eBay เป็นแค่ร้านค้าออนไลน์เล็กๆ ก่อตั้งโดยชายที่ไม่มีใครรู้จัก ช่างเป็นบริษัทที่อ่อนแอ สุดท้ายแล้ววันนี้บริษัทที่อ่อนแอนั้นก็เอาชนะ eBay ได้อย่างราบรื่นในจีนและขึ้นมาแข็งแกร่งในที่สุด
“ไม่เข้าใจ” (Cannot understand)
ข้อสองก็เป็นที่มาของข้อสาม ถ้าคุณไม่มองไม่สนใจว่าใครเป็นคู่แข่งคุณก็จะไม่รู้ว่าเขาทำอะไรอยู่ ไม่สนใจและไม่เข้าใจในสิ่งที่เขากำลังทำ ความยากก็คือคุณจะรู้ตัวอีกทีเมื่อเขาทำสำเร็จแล้ว Alibaba และ eBay ก็เป็นตัวอย่างที่ดีอีกเช่นกัน eBay ติดกับดักข้อนี้เข้าอย่างจังเพราะไม่เคยมอง Alibaba เป็นคู่แข่ง จึงไม่เคยรู้จุดแข็งที่ Alibaba มี นั่นคือการเข้าใจตลาดจีนและคนจีนอย่างแท้จริง แม้กระทั่งตอนที่ Alibaba กำลังจะชนะในตลาดจีน eBay ยังไม่สนใจและเพิกเฉยกับบทเรียนที่ได้รับ เมื่อคุณไม่เคารพคู่ต่อสู้ คุณจะไม่เข้าใจจุดแข็งที่เขามี และเมื่อเขาทำสำเร็จ รับมือตอนนั้นมันก็ไม่ง่ายแล้ว
“ไปต่อไม่ได้” (Cannot keep up)
ข้อสี่คือบทสรุปทั้งหมดหลังจากคุณทำสามข้อแรก เมื่อคุณไม่ห็น ไม่เคารพ ไม่เข้าใจ คุณจะแพ้ในที่สุด เหมือนที่เคยเกิดขึ้นกับ eBay พวกเขาดูถูกความสามารถของ Alibaba ไม่เข้าใจสิ่งที่ Alibaba ทำ และถูกเอาชนะไปในที่สุด จนตอนนี้ Alibaba กลายมาเป็นผู้นำตลาดอีคอมเมิร์ซที่แข็งแกร่งที่สุดในจีน
สรุปรวมง่ายๆ จากสี่บทเรียนที่ Jack Ma บอกเราคือ “อย่าอวดดี” แม้แต่พระราชาบนยอดเขาสูงยังจำเป็นที่จะต้องมองเห็น เคารพ และเข้าใจไปถึงก้นบึ้งที่ต่ำที่สุดของตีนเขาถ้าเขาหวังจะอยู่บนยอดเขายอดนั้นไปนานๆ
แปลและเรียบเรียงโดย Prim NM