ธุรกิจครอบครัว

“ธุรกิจครอบครัว” (Family Business) ถือเป็นธุรกิจที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย เพราะกิจการกว่า 80% เป็นธุรกิจครอบครัว และสร้างรายได้กว่า 70% ของ GDP แต่เมื่อสมาชิกครอบครัวขยายใหญ่ขึ้น บวกกับการแข่งขันของตลาดที่รุนแรง และมีโจทย์ท้าทายใหม่ๆ ตลอดเวลา จึงทำให้ธุรกิจครอบครัวต้องปรับตัวอย่างมาก หากต้องการ “อยู่รอด” และ “ไปต่อ” แบบไม่ตกขบวน ซึ่งนอกจากการเติมความรู้ และกล้าทดลองทำสิ่งใหม่ๆ แล้ว อีกปัจจัยที่มีความสำคัญคือ “ที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัว” เพราะจะช่วยเชื่อมสัมพันธ์คนในครอบครัวให้เข้าใจกันและสามารถวางกลยุทธ์ รวมถึงออกแบบการบริหารธุรกิจครอบครัวได้อย่างถูกต้อง

KBank Private Banking เผย 3 ความท้าทายที่ “ธุรกิจครอบครัวไทย” ต้องเผชิญภายใต้ปรากฎการณ์ “การส่งต่อความมั่งคั่งระหว่างรุ่นครั้งใหญ่” (The Great Wealth Transfer) ที่มีการคาดการณ์ว่าในปี 2573 (ค.ศ. 2030) ผู้มีสินทรัพย์สูงทั่วโลกจะส่งต่อความมั่งคั่งมูลค่าสูงถึง 18.3 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ (ประมาณ 662 ล้านล้านบาท) โดยพบว่าการบริหารที่ไม่เป็นระบบ-ไร้แผนสืบทอด-ขาดทิศทางที่ชัดเจน เป็น PainPoint หลัก ส่วนธุรกิจที่จัดการยากที่สุดคือ “ค้าปลีก”

ธุรกิจครอบครัว ถือว่ามีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจไทย โดยพบว่า 80% ของจีดีพี ประเทศไทย มาจากรายได้ของธุรกิจครอบครัวและบริษัทจำนวน 3 ใน 4 ของธุรกิจที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ คือกลุ่มธุรกิจครอบครัว ถือเป็นสัดส่วนธุรกิจที่ใหญ่มาก อาจเรียกได้ว่าเป็นอีกเสาหลักของเศรษฐกิจประเทศไทย

ตลาด “รองเท้า” เป็นหนึ่งในตลาดที่แข่งขันรุนแรงมาอย่างต่อเนื่อง จากคู่แข่งที่มีมากมายหลายร้อยแบรนด์ ประกอบกับพฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนเร็วมาก จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่แบรนด์รองเท้าไทยจะต่อสู้และรักษาความเป็น Top of Mind Brand ในใจผู้บริโภคได้ยาวนาน แต่หนึ่งในแบรนด์รองเท้าที่อยู่คู่คนไทยและได้รับความนิยมมายาวนานร่วม 70 ปี หนึ่งในนั้นคือ “นันยาง” เพราะไม่ว่าวันเวลาจะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัย ทว่าผลิตภัณฑ์รองเท้านันยางยังคงรักษาจุดแข็งและรูปลักษณ์เดิมไม่เปลี่ยนแปลง กับการเป็นรองเท้าแตะและรองเท้าผ้าใบที่วางจำหน่ายมาตั้งแต่วันแรก และถึงตอนนี้ยังคงโดดเด่น ทั้งยังครองใจลูกค้าวัยทีนอย่างท่วมท้น

ไม่ใช่เรื่องง่ายที่แบรนด์หนึ่งแบรนด์จะประคับประคองธุรกิจครอบครัวให้ยืนหยัดและมัดใจคนทั่วโลกมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในยุคที่มีแบรนด์น้องใหม่เกิดขึ้นในตลาดมากมาย อีกทั้งบริบทการทำธุรกิจทุกวันนี้ยังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว แต่แบรนด์กระเป๋าและสินค้าแฟชั่นไลฟ์สไตล์ระดับโลกอย่าง “ลองฌองป์” (Longchamp) เป็นหนึ่งในธุรกิจครอบครัวที่ถึงวันนี้ดำเนินธุรกิจมายาวนานกว่า 74 ปีแล้ว และไม่ว่าวันเวลาจะผ่านไปอย่างไร ธุรกิจยังคงอยู่ภายใต้การดูแลของคนในครอบครัว ซึ่งปัจจุบันถูกส่งไม้ต่อมายังทายาทรุ่น 3 แล้ว ภายใต้การบริหารของ “มร.ฌอง กาสแกร็ง”

แม้การดำเนิน “ธุรกิจครอบครัว” หรือ “กงสี” จะมีแต้มต่อในเรื่องความเป็นเจ้าของและการวางรากฐานไว้อย่างแข็งแกร่งจากคนรุ่นแรก แต่การจะสานต่อธุรกิจครอบครัวให้เติบโตต่อเนื่องยาวนานจากรุ่นสู่รุ่นยังคงเป็นโจทย์ยาก ที่ผ่านมาหลายธุรกิจครอบครัวที่เคยรุ่งโรจน์ในยุคบุกเบิกจึงไม่สามารถประคองความยั่งยืนเอาไว้ได้ แต่ในขณะเดียวกันมีธุรกิจครอบครัวจำนวนไม่น้อยที่สามารถส่งไม้ต่อไปสู่ทายาทจนกิจการเติบโตมีอายุกว่า 100 ปี ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น มาฟังแนวคิดและวิธีการเอาชนะคำสาป 3 รุ่นจาก ศ.พิเศษ กิติพงศ์ อุรพีพัฒนพงศ์ ประธานกรรมการบริษัท เบเคอร์ แอนด์ แม็คเค็นซี่ จำกัด เพื่อให้ธุรกิจสืบทอดอย่างยืนยาวมั่นคง ที่กล่าวไว้ในงานสัมนาซึ่งจัดโดย เว็บไซต์ Brand Buffet ร่วมกับธนาคาร UOB ในหัวข้อเรื่อง …

ในสายตาคนทั่วไปมักคิดว่าการเป็นทายาทธุรกิจนั้นแสนจะสบายง่ายดายกว่าการเปิดธุรกิจใหม่ของตัวเอง เพราะมีรุ่นพ่อรุ่นแม่ปู่ย่าตายายปูทางสร้างกิจการเอาไว้ให้ แต่ใครจะรู้บ้างว่า การเป็นทายาทรับไม้ต่อธุรกิจครอบครัวมีความ ยาก และต้องรับ แรงกดดัน ไม่ต่างจากการเปิดธุรกิจใหม่เลยสักนิด ทั้งโลกธุรกิจที่หมุนเร็วและเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา รวมถึงต้องประคองธุรกิจของครอบครัวให้ไปต่อหรือต่อยอดธุรกิจเดิมให้ดียิ่งขึ้นกว่าเดิม ลองมาฟังวิธีคิด 3 ทายาทธุรกิจรุ่นใหม่ในวันที่ต้องเข้ามาสืบทอดกิจการครอบครัวจากเวทีสัมมนา ฮาวทู…DO FAMILY BUSINESS ธุรกิจครอบครัว…ทำมั่วๆ ไม่ได้ พวกเขาและเธอมีมุมมองและบริหารธุรกิจท่ามกลางความท้าทายต่างๆ อย่างไรจนสามารถนำพาธุรกิจครอบครัวให้เติบโตไปไกลกว่าเดิม

การสานต่อกิจการจากรุ่นสู่รุ่นนับเป็นหนึ่งในเป้าหมายของธุรกิจครอบครัว เพราะผู้สร้างย่อมอยากเห็นธุรกิจเติบโตต่อไปอย่างมั่นคงแข็งแรง หลายธุรกิจครอบครัวจึงมักจะวางตัวทายาทที่ต้องเข้ามารับช่วงกิจการเพื่อให้เข้ามาเรียนรู้ธุรกิจจากผู้นำรุ่นปัจจุบันกันเนิ่นๆ แต่สิ่งนี้คงไม่สามารถใช้ได้กับ คุณตัน ภาสกรนที เพราะเขาต้องการให้ลูกเก็บเกี่ยวประสบการณ์ความผิดพลาดนอกธุรกิจครอบครัวให้แข็งแกร่ง นั่นจึงทำให้ในวันที่ คุณกิ๊ฟ-วริษา ภาสกรนที ทายาทคนโตตัดสินใจกลับมาสานต่อธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ เธอจึงสามารถนำบทเรียนจากการทำธุรกิจด้วยตนเองมาเป็นประสบการณ์ ผสานกับวิถีการทำธุรกิจของคนรุ่นพ่อได้อย่างลงตัว จนทำให้โครงการคอมมูนิตี้มอลล์มีเอกลักษณ์โดดเด่นและกลายเป็นขวัญใจของคนรุ่นใหม่

ปฏิเสธไม่ได้ว่า ธุรกิจครอบครัว หรือ Family Business นับเป็นฟันเฟืองสำคัญในการขับเคลื่อนการเติบโตของเศรษฐกิจทั้งในประเทศและระดับโลก โดยจะเห็นว่าธุรกิจยักษ์ใหญ่ที่มีชื่อเสียงในโลก ส่วนใหญ่ล้วนมีกำเนิดมาจากธุรกิจครอบครัวแทบทั้งสิ้น อีกทั้งหลายรายยังสามารถขยายอาณาจักรจนเติบใหญ่มาหลายชั่วอายุคน ส่วนในประเทศไทยนั้น มีธุรกิจครอบครัวคิดเป็นสัดส่วน 80% ของธุรกิจทั้งหมด และ 1 ใน 3 ของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ยังมาจากธุรกิจครอบครัว

[เลื่อนจัดงาน] เว็บไซต์ Brand Buffet ร่วมกับ UOB เตรียมจัดงานสัมมนาเจาะลึกประเด็นสุดฮิต ฮาวทู..Do Family Business ธุรกิจครอบครัวทำมั่วๆไม่ได้ ฟังประสบการณ์จากเจ้าของธุรกิจและทายาทธุรกิจดังในไทย แบบ Exclusive พร้อมเคล็ดลับบริหารงานจากรุ่นสู่รุ่นที่พลาดไม่ได้ รวมไปถึงเจาะอินไซต์เด็ดๆธุรกิจครอบครัวในไทย

ช่วงปีที่ผ่านมา ต้องถือได้ว่าแบรนด์ที่ทำธุรกิจมาเกือบร้อยปีอย่าง “ตะขาบ 5 ตัว” ​มีความเคลื่อนไหวค่อนข้างมาก โดยเฉพาะความพยายาม Connect กับกลุ่มผู้บริโภคคนรุ่นใหม่ ซึ่งไม่ใช่แค่​การพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์หลักอย่างยาอมสมุนไพรแผนโบราณตราตะขาบ 5 ตัว แบบที่ผ่านมาเท่านั้น แต่ยังเห็นการทำ Collaboration กับแบรนด์ดังที่อยู่นอกธุรกิจยาสมุนไพรอย่าง ​เกรย์ฮาวด์​ แบรนด์แฟชั่นชั้นนำ ระดับประเทศ ซึ่งได้รับความสนใจจนกลายเป็นกระแสไปทั่วโซเชียลในช่วงเวลานั้น 

คำกล่าวที่หลายคนคุ้นเคยกันดีว่า ธุรกิจครอบครัวมักจะล่มสลายในรุ่นที่ 3 เพราะถือว่าเป็นรุ่นของ “หลานเถ้าแก่” เกิดมาในยุคที่สุขสบาย รุ่นปู่ รุ่นพ่อ สร้างมาไว้ให้หมดแล้ว ทั้งทรัพย์สินต่างๆ หรือแม้แต่ความมั่นคงในธุรกิจก็เริ่มอยู่ตัวเข้าที่เข้าทาง ไม่ต้องวิ่งหาลูกค้าหรือหาตลาดเหมือนในยุคบุกเบิก ทำให้ลูกหลานในเจนเนอเรชั่นถัดมา ไม่เคยลำบาก ทำงานไม่เป็น กลายเป็นคนหยิบโหย่ง ไม่อดทน ​หรือบางคนที่อาจไม่ได้ชื่นชอบธุรกิจที่ครอบครัวทำอยู่แต่เดิม เมื่อเข้ามารับช่วงต่อก็เลือกที่จะขายหุ้น หรือขายกิจการเพื่อให้มืออาชีพเข้ามาบริหารแทน ก็มีให้เห็นอยู่ได้เสมอเช่นกัน

“สมใจ”​ ร้านขายเครื่องเขียนและอุปกรณ์งานศิลป์ ที่ทำธุรกิจยาวนานมากว่า 63 ปีแล้ว หนึ่งในธุรกิจครอบครัวที่สืบทอดกิจการจากรุ่นสู่รุ่นตั้งแต่ปี 2498 จนถึงปัจจุบันเข้าสู่เจนเนอเรชั่นที่ 3 แล้ว โดย คุณตาล-นพนารี พัวรัตนอรุณกร กรรมการบริหารฝ่ายการตลาดและการขาย บริษัท สมใจ ค้าหนังสือเครื่องเขียน จำกัด หนึ่งในทายาทที่เข้ามารับช่วงบริหารธุรกิจต่อในรุ่นที่ 3 กล่าวถึงจุดเริ่มต้นธุรกิจ “ร้านสมใจ” ให้ฟังว่า มาจากคุณ​ตา คุณยาย ที่เดิมเคยเป็นลูกจ้างร้านขายหนังสือรายใหญ่ด้วยกัน จนเมื่อทั้งคู่ตัดสินใจแต่งงานใช้ชีวิตคู่ร่วมกัน คุณตาก็เริ่มมีความคิดอยากสร้างธุรกิจของตัวเอง เพื่อสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับครอบครัว

ละครดัง “เลือดข้นคนจาง” ที่ออนแอร์ไปไม่นานมานี้ ทำให้เกิดคำถามมากมายว่า นี่คือเรื่องราวจริงๆ ของตระกูลใด สังคมต่างให้ความสนใจไปยังตระกูลดังอย่าง ธรรมวัฒนะ ที่มีเรื่องราวคล้ายคลึงกันและทำให้หลายๆคน เริ่มค้นหาเรื่องราวในอดีตของตระกูลดังกล่าว

ธรรมชาติของธุรกิจที่อยู่มาได้เป็นร้อยปี หลายคนมองว่ารากฐานคงจะหยั่งลึกอย่างมั่นคงแข็งแรง และยังผ่านร้อนผ่านหนาวมาสารพัดรูปแบบ พบเจอเหตุการณ์ทั้งร้ายและดีมาอย่างโชกโชน คงไม่น่าจะมีสิ่งใดเข้ามาสั่นคลอนหรือทำให้ต้องกังวลว่าธุรกิจนั้นๆ จะไม่สามารถไปต่อได้

หลายคนมีมุมมองว่าธุรกิจจะถูกสร้างขึ้นและสำเร็จได้ในรุ่นที่ 1 เติบโตและมั่นคงมากขึ้นในรุ่นที่ 2 ส่วนคนรุ่นที่ 3 นั้น ส่วนใหญ่มักจะถูกเลี้ยงดูมาเป็นอย่างดี จนไม่สามารถทำงานหนักได้ ทำให้ธุรกิจที่ดูแลโดยคนในรุ่นนี้มักจะถดถอยลง